Via de hardheidsclausule toegang tot de WSNP

update: april 2021

Om toegang te krijgen tot de WSNP moet de schuldenaar minimaal aan de volgende voorwaarden voldoen:

1. de schuldenaar heeft problematische schulden, die deze niet meer kan betalen;
2. de schuldenaar is ten aanzien van de schulden in de vijf jaar voorafgaand aan het verzoek te goeder trouw geweest;
3. Het is aannemelijk dat de schuldenaar zijn/haar verplichtingen, die voortvloeien uit de schuldsanering, zal nakomen.

Daarnaast geldt dat er voorafgaand aan het verzoek tot toelating tot de WSNP een minnelijk traject moet hebben plaatsgevonden. Ook mag de schuldenaar niet eerder (in de 10 jaren daaraan voorafgaand) in de WSNP hebben gezeten.

Vaak zien we dat vooral het 2e punt (de goede trouw-toets) een groot obstakel vormt voor toegang tot de WSNP: de goeder trouw (zie ook deze blog).

Indien de rechtbank of het gerechtshof er niet van overtuigd kan worden dat de schuldenaar ten aanzien van de aanwezig schulden te goeder trouw was, kan een beroep op de hardheidsclausule uitkomst bieden.

Wat is de hardheidsclausule?

De hardheidsclausule is in de wet opgenomen in art. 288 lid 3 Fw en luidt:

Het verzoek kan in afwijking van het eerste lid, onder b, en het tweede lid, onder c, worden toegewezen indien voldoende aannemelijk is dat de schuldenaar de omstandigheden die bepalend zijn geweest voor het ontstaan of onbetaald laten van zijn schulden, onder controle heeft gekregen.

Dit artikel geeft als ware een ‘escape’ (een vluchtroute) indien de schuldenaar niet voldoet aan de voorwaarden voor de toelating tot de WSNP.

Een beroep op de hardheidsclausule moet goed worden onderbouwd en wordt door de rechtbanken en gerechtshoven als uitzondering op de regel gezien.

Daarbij geldt overigens dat er voor 2015 wel eens onduidelijkheid bestond over de reikwijdte van de hardheidsclausule. In een uitspraak van 20 november 2015 (voor de hele uitspraak, zie hier) heeft de Hoge Raad duidelijk gemaakt dat het alhier niet alleen maar gaat om persoonlijke veranderingen (zoals verslavingsproblematiek), maar ook andere omstandigheden (zie hierna) kunnen worden ingezet om succesvol de hardheidsclausule in te zetten.

Wanneer kan een beroep op de hardheidsclausule slagen?

In de eerste plaats geldt dat nadrukkelijk een beroep op de clausule gedaan moet worden. De rechter kan anders deze clausule passeren. Indien de schuldenaar een goede advocaat heeft, zal deze dit punt niet moeten laten liggen.

Voorbeelden van een geslaagd beroep op de hardheidsclausule zijn:

• de schuldenaar heeft echt een keer ten goede gemaakt en zichtbaar (en bewijsbaar!) de omstandigheden die hebben geleid tot de schulden drastisch gewijzigd;
• de schulden zagen uitsluitend op ondernemers-schulden en de onderneming is gestaakt en de schuldenaar heeft een vaste baan (zie bijvoorbeeld deze uitspraak van ons kantoor uit mei 2017);
• er was sprake van verslaving, maar bewijsbaar is aangetoond dat deze verslaving echt tot het verleden behoort. (minimaal één jaar geen verslaving is veelal vereist);
• er is een stabiele leefsituatie gerealiseerd (bijvoorbeeld: een stabiele baan, vaste woonplek);
• Hof Leeuwarden, 13 december 2018 (uitspraak van ons kantoor, nog niet gepubliceerd): de schuldenaar heeft duidelijk een gedragsverandering laten zien en al drie jaar lang geen nieuwe schulden gemaakt. Heeft daarnaast een goed baan en zijn werkgever heeft een verklaring overgelegd waaruit volgt dat deze zeer tevreden is over zijn inzet. Het Hof heeft het vertrouwen dat de schuldenproblematiek zich in de toekomst niet zal herhalen;
• er is beschermingsbewind aangevraagd of uitgesproken.

Heeft u vragen naar aanleiding van deze blog? Stel deze dan via ons contactformulier. Een van onze in de WSNP gespecialiseerde advocaten beantwoordt graag uw vraag.

Ook kan de Infographic, opgestelde voor bureauwsnp.nl en de NVVK u duidelijkheid brengen. U kunt deze infographic hier downloaden.

Bent u zelf niet toegelaten tot de WSNP en wilt in hoger beroep? Wacht dan niet te lang: neem direct contact met ons op.